Gezegenimiz dinozorların yok olmasından sonraki en büyük yok oluşla karşı karşıya. Dünya Doğayı Koruma Vakfının (WWF) "2016 Yaşayan Gezegen Raporu"na göre, son 40 yılda memeliler, kuşlar, sürüngenler ve balıklar gibi omurgalı hayvan popülasyonunun yarısından fazlası yok oldu. Verilere göre gidişat ise daha da kötü.
WWF tarafından her iki yılda bir yayımlanan ve küresel biyolojik çeşitlilik eğilimini ve gezegenin sağlık durumunu tespit etmeyi amaçlayan "Yaşayan Gezegen Raporu", mevcut doğal yaşamı ve insan faaliyetlerinin buna etkisini ortaya koyuyor.
Raporun analizlerini içeren "Yaşayan Gezegen Endeksi (YGE)", çeşitli omurgalı türlerin popülasyon verisini toplamak ve zaman içinde popülasyon büyüklüklerinde yaşanan ortalama değişimleri hesaplamak için biyolojik çeşitliliği ölçüyor.
2020'de omurgalıların yüzde 67'si kaybolabilir
YGE, aralarında memeliler, kuşlar, balıklar, amfibiler, sürüngenlerin olduğu 3 bin 706 omurgalı türüne ait 14 bin 152 popülasyonun izlenmesiyle elde edilen bilimsel verilere dayanıyor.
Rapordaki YGE'ye göre, 1970-2012 yılları arasında omurgalı nüfusunda yüzde 58'lik genel bir düşüş yaşandı. Bu da son 40 yılda memelilerin, kuşların, sürüngenlerin, çift yaşamlıların ve balıkların, popülasyon varlıklarının yarısından fazlasının yok olduğu anlamına geliyor.
Düşüş eğilimi devam ederse, 2020 itibarıyla türlerin popülasyonlarının yüzde 67'si kaybolabilir. Popülasyondaki düşüşün nedenleri arasında habitat kaybı ve bozulması, kirlilik, istilacı türler ve hastalıklar, aşırı avcılık ve iklim değişikliği gösteriliyor.
Rapora göre, ormanlar, bozkırlar, çayırlar, çöller, şehirler ve tarımsal alanlarda izlenen bin 678 türe ait 4 bin 658 popülasyonda yüzde 38'lik düşüş yaşandı.
Balıklar tükeniyor
Göller, nehirler ve sulak alanlardaki 881 tatlı su türüne ait 3 bin 324 popülasyon üzerindeki gözlemlere göre ise yüzde 81'lik düşüş oldu.
Mercan kayalıkları, mangrov ormanları ve balıkçılık sahaları dahil olmak üzere okyanuslar ve denizlerdeki bin 353 deniz türüne ait 6 bin 170 popülasyonda da toplam yüzde 36'lık azalma yaşandı.
Raporda, küresel balık avına stok sağlayan balık popülasyonunun büyük bir kısmının aşırı avlanmış durumda olduğu ya da tamamen tükendiği ifade ediliyor.
Afrika filleri tehdit altında
Raporda, Afrika fillerinin yasa dışı avcılık başta olmak üzere, aşırı sömürülmenin, habitat bozulmasının ve yaşam alanı kaybının ciddi tehdidi altında olduğuna da işaret edilerek, bugün yalnızca 415 bin Afrika filinin kaldığı bilgisi veriliyor.
Köpek balığı, keler ve vatozların, aşırı avcılık sebebiyle tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunun tahmin edildiği rapora göre, Irrawaddy yunusu gibi nehir yunuslarının nüfusu da tesadüfi avcılık sebebiyle hızla düşüyor.
2016 Yaşayan Gezegen Raporu'ndaki endekse, daha önceki rapordan farklı olarak 668 tür ve 3 bin 772 popülasyon eklendi.
