Uçak krizinin ardından, günlerimiz içinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in illaki yer aldığı haberlerle geçiyor. Peki ama kim bu Putin? Ülkesini neden evinden yönetiyor? En çok hangi videolara gülüyor? Danışmanlarını neden soğukta bekletiyor? Ona yakın olmanın göstergesi neden bir buz pisti? Okuduğu son kitapla arasında ne bağ var? Dahası, Moskova’yı neden sevmiyor?
Vladimir Putin’in ülkesini nasıl yönettiğinden haberdarız. 2000 yılında Rusya’da devletin başına geçmesiyle (2008-2012 arasında başbakanlığını da sayarsak 15 yıldır iktidarda) ülke uluslararası camiada siyaseten yükseldi ama onun döneminde muhalefet ve basın hep sıkıntı yaşadı. Sportif becerileri, spektaküler gösterileriyle hep gündemde kaldı ama gözlerden uzak hayatını nasıl yaşadığını hiç bilemedik. Bir istisna var. İngiliz gazeteci Ben Judah, defalarca Rusya’ya seyahat edip, Putin’in en yakınlarıyla görüşerek hazırladığı 2014’te çıkan kitabı ‘Fragile Empire. How Russia Fell In and Out of Love with Vladimir Putin - Kırılgan İmparatorluk. Rusya Putin’e Nasıl Âşık Oldu ve Ondan Nasıl Soğudu’ Rus devlet başkanının perde arkasındaki hayatı hakkında bugüne dek pek duyulmamış bilgilere yer verdi. Bazı yargıları özellikle sert:“Bol bol içip şişmanladığı Dresden’de ikinci sınıf bir KGB ajanından başka bir şey değildi; hayatının ilk 35 yılı sıfır başarıyla geçti.”
1- SOVYETLER'E NE ZAMAN KÜSTÜ?
Kitapta anlatılanlara göre Putin, bu dönemde insanlarla sağlıklı iletişim kurmakta zorlanıyordu. Ne işinde ne de özel hayatında işleri yolunda gidiyordu. Bir defa evliliğin eşiğinden döndü. Yarbaylıktan öteye ilerleyemediği KGB’de onu parlak bir gelecek bekliyor gibi görünmüyordu. Derken Sovyetler Birliği çöktü. Dresden’de görevli genç ajan Putin de çöken sistemden umudunu kesti. O sallantılı günlerde başından geçen bir olay bu konuda hayatına ve tercihlerine yön verecekti. Antikomünist bir grup Dresden’de KGB ofisinin önünde eylem yaparken Putin ne yapması gerektiğini Moskova’ya sormuş ve cevap alamamıştı. Kendisi o günü şöyle anlatıyor: “Bana ‘Moskova’dan emir gelmeden bir şey yapamayız ve Moskova şu an sessiz’ dediler. ‘Moskova sessiz’ denince ülkenin ortadan kalktığını anlamıştım. Belli ki ülke tedavisi olmayan bir hastalığa yakalanmıştı.”
2- AKIL HOCASI KİM?
Vladimir Putin, bugün geldiği yeri büyük ölçüde Anatoly Sobchak isimli bir hukuk profesörüne borçlu. Sobchak, Leningrad (St.Petersburg) Üniversitesi’nde Putin’in hocasıydı. Sovyetler dağıldıktan sonra onu önce üniversiteye geri çağırdı; ardından da St. Petersburg’un ilk seçilmiş belediye başkanı olduğunda yanına aldı. Hayatı boyunca da Putin’e akıl hocalığı yapmaya devam etti.
3- YÜZERKEN KARAR ALIYOR
Kahvaltıdan sonraki ilk işi spor. En yakınlarının anlattığına göre Rus lider, Rusya’nın gidişatını en çok yüzerken düşünüyor. Sıradan bir günde, başkan havuzdan çıkınca soluğu spor salonunda alıyor. Bisikletle, koşu bandıyla ilgilenmiyor; hobisi ağırlık kaldırmak. Bu arada haber kanallarını seyrederek günün meselelerine de vâkıf oluyor. Görüşmek isteyen bakanlar, bürokratlar kapısında kuyruk oluyor. 2-3 saat beklemek vakai adiyeden.
4- BUZ ADAM BUZ PİSTİNDE
Putin’in en sevdiği uğraşı buz hokeyi. Kaskını takıp piste çıktığında çevresinde ona en yakın insanları buluyor. Birkaç haftada bir organize edilen bu çok özel buz hokeyi maçlarına davet edilmek bugünün Rusya’sının en itibarlı olayı. Rusya’da gücü elinde tutanlar, oligarklar, bürokratik elit, yani en seçkinler orada. Hepsinden öte St. Petersburg kökenliler, yani eski arkadaşları, en güvendiği insanlar tribünlerde. Arkady ve Boris Rotenberg, Gennady Timchenko gibi işadamları bunlar. Daha o eski günlerde, her şeyin başında, Putin henüz belediye başkanı yardımcısıyken yedikleri içtikleri ayrı gitmeyen arkadaşlar. Zamanında Putin’e ‘Patron’ diye seslenen yakın dostlar (Şimdi de‘Çar’ diyorlar)... Oyuncularsa korumalardan ibaret. Bir tarafta Putin’in, diğer tarafta Başbakan Dimitri Medvedev’in korumaları yer alıyor. Çok seyrek de olsa Medvedev’in kendisi de maçlara katılıyor.
5- HER GÜN ÜÇ DOSYA
Putin’in çalışma odasına bakanlar, ortama hâkim, ağır, ahşap bir masa görüyor. Masanın üzerinde ne bir ekran duruyor ne de bir bilgisayar. Öğleden sonraları,danışmanlar masanın etrafına toplanıp, devlet başkanını bilgilendiriyor. Bu toplantı sırasında, ileri teknoloji değil, Sovyet Rusya’dan miras eski usül yöntemler kullanılıyor. Yani sabit telefonlar ve büyük kırmızı dosyalar... Putin’in her gün özel önem atfettiği, mesai ayırdığı üç ayrı dosya var. Birincisi yerel istihbaratın (FSB) hazırladığı, Rusya’nın içişleri dosyası. İkinci dosya dış istihbarat (SVR) kaynaklı. Sonuncusu Putin’in yakın koruma ağının çabalarıyla hazırlanıyor. Bu dosyada kişiler hakkında bilgiler mevcut olduğu sanılıyor.
6- EN BÜYÜK KORKUSU
Putin, yabancı bir ülkeyi ziyaret ettiğinde, bir otelde yaklaşık 200 oda tutuluyor ve o
otel neredeyse Kremlin’e dönüştürülüyor. İstihbarat servisi, gerekli kontrolleri bir ay öncesinden yapıyor. Çarşaflar ve banyo takımları Rusya’dan özel ve yine mühürlü bir şekilde getirilen ürünlerle değiştiriliyor. Odaya sadece bizzat devlet başkanı girebiliyor. Ziyaretler esnasında Putin, maiyetinde sadece Rus aşçılar değil, garsonlar ve temizlik görevlileri de bulunduruyor. En büyük korkusu zehirlenmek. Kimse bu yüzden Putin’e bilgisi dışında yemek sunamıyor.
7- YENİ KRELMİN NOVO-OGARYOVO
Moskova trafiğinden hazzetmiyor. Trafikte vakit kaybetmeye tahammülü olmadığından, belki de rakip şehir St.Petersburg’dan geldiğinden başkentle başı çok hoş değil. Evden çalışıyor. Şehrin batısında, Novo-Ogaryovo’daki bir villayı daimi rezidansı seçtiğinden beri ülkesini genellikle buradan yönetiyor.
8- BILDIRCIN YUMURTASIYLA KAHVALTI
Putin gün ağarmadan kalkıp işe koyulan devlet adamlarından değil. Geç uyanıyor. Güneş iyice yükseldiğinde, son derece sade kahvaltısını yapmaya başlıyor. Favorisi yumuşak beyaz peynir. Bazen omlet bazen yulaf lapası yiyor. Keyfi yerindeyse de bıldırcın yumurtası. Her şeyin çok taze olması şart; tüm yiyecekler Rusya’nın dört bir yanındaki köylerinden gönderiliyor.
9- PUTİN'İN RUTİNİ
Putin’in sabit, önceden kestirilebilir bir çalışma programı yok. Danışmanları hep tetikte ve hazır olmak zorunda. Üstelik internete ve bilgisayar ortamındaki bilgilere pek güvenmeyen başkanları yüzünden her şeyi eski usul, muntazaman dosyalamaları gerekiyor. Hava soğumuşken çalışmayı seviyor Putin. Zihin o zaman daha berrak oluyormuş. Danışmanlar da bu tempoya uymak zorunda.
10- İNTERNET KEYFİDanışmanlarının ona gösterdiği
komik videolar... Kendisiyle dalga geçilen bu videoları ilgiyle izlediği söyleniyor.
11- GAZETECİLERLE İLİŞKİSİ
Yıpratıcı. Bazen de hoyrat. Açıktan dalga geçtiği, onunla röportaj yapan kişilerin sorularını saçma bulup yüzüne güldüğü zamanlar da var, açıktan kabaca azarladığı da.
12- RANDEVU DEFTERİ
Görüşme süresi 15 dakika. Ajandası dolu. Bazı görüşmeler için sonraki yıla randevu veriliyor.
13- FAZLA MESAİ
Cumartesi-pazar da işbaşında. Stalin’den beri en çok çalışan lider olduğu söyleniyor. Bir başka özelliği, Rusya’nın devasa coğrafyasında en çok yeri görmüş devlet başkanı olması.
14- EN YAKINI
Koni isimli siyah Labrador köpeği. Ama ilişkileri Putin standardına göre biraz karmaşık. Devlet başkanına karşı keyfi davranan,ona isyan eden, yüzüne ‘bağıran’ tek canlı o.
15- NE OKUYOR?
Kitaplarla arası yok. Danışmanlarına göre, görevi sırasında iki roman bitirdi. Bunlardan biri Latin Amerikalı hayali bir tarihçinin 2054’te geçen bir hikâyesi. Tarihçi ‘The Third Empire – Üçüncü İmparatorluk’ isimli bu macerada, bütün Rusya’yı bir araya getiren ‘Çar 2. Vladimir’in hayatını anlatıyor.
16- TARİHE İLGİSİ
En çok, bizde ‘Deli’, Batı’da ‘Muhteşem’ diye bilinen Çar Petro’nun hayatına meraklı.
17- AİLE YAŞANTISI
Eşi Lyudmilla’yla önceki yıl boşandı. İki kızı var. 30 yaşındaki Maria’yla (lakabı Maşa), 29 yaşındaki Ekaterina (Katya diye çağrılıyor).
(Yenal Bilgici / Hürriyet)
