11 Eylül’de Kâbe’deki vinçlerden birinin düşmesiyle 107 kişinin öldüğü kazadan sonra, Kurban Bayramı’nın ilk gününde dün bu kez Mina’da felaket yaşandı. Şeytan taşlama yolunda iki ayrı yaya grubunun kesişmesi sonucu yaşanan izdihamda en az 753 hacı ezilerek can verdi, 887 de yaralı var. Gerekli güvenlik önlemleri almamakla suçlanan Suudi Sağlık Bakanı ise faciadan ölenleri sorumlu tutarak “Talimatlara uysalardı bu trajedi yaşanmazdı” dedi.
Şiddetli yağış ve fırtına nedeniyle 11 Eylül’de Mescid-i Haram’da vincin devrilmesiyle 107 kişinin öldüğü kazanın yaraları sarılmaya çalışılırken bu yılki hacdan ikinci felaket haberi geldi.
Hac ibadetini yerine getirmek için 2 milyona yakın hacı adayının bulunduğu Mina’da, şeytan taşlama yolunda dün yerel saatle 09.00 sularında çıkan izdihamda en az 753 kişi ezilerek öldü. İzdiham, şeytanları temsil eden 3 taşın bulunduğu Cemarat alanına giden Cemarat Köprüsü girişinde 204 ve 223 numaralı caddelerin kesiştiği yerde yaşandı. Farklı yollardan gelen binlerce kişilik hacı gruplarının karşılaşması sonucu, yüzlerce hacı, korkunç şekilde ezildi.
Şeytan taşlama sürdü
En az 753 kişi öldü, 887 kişi de yaralandı. Yaralılar Mina’daki dört hastaneye kaldırıldı. İzdiham sonrası, 41 derece sıcaklıkta güneşten korunmak için hacıların yanında taşıdıkları şemsiyeler, ayakkabıları etrafa saçıldı. Üst üste düşerek ölenlerin üzerlerine beyaz örtüler örtüldü. Hacılar izdihama rağmen şeytan taşlama alanına gitmeye devam etti.
‘Polis yolu açsaydı olmazdı’
Faciadan kurtulan Suudi vatandaşı A. Abdullah El Cebrin, “İzdihamda hacılar yandaki yola girmek istedi. Polis izin vermedi. Polis yolu açsaydı bu kadar insan ölmeyecekti” dedi.
Türk hacılardan işadamı Coşkun Ergun dehşeti şöyle anlattı: Şeytan taşlamaya ilerlerken polisler 50 metrede bir durduruyordu. Her durdurduğunda arkamızdan inanılmaz baskı oluyordu. Kemiklerimizin kırılacağını hissettik. Biz son durdurma noktasını geçtikten yarım saat sonra bu olay oldu.”
‘Çocuklar da vardı’
İzdihama tanık olan BBC muhabiri Tchima Illa Issoufou, korkunç manzarayı şöyle anlattı: “İnsanlar taşlama yönünde ilerlerken, diğer gruplar da ters yönden geliyordu. Bir anda kaos yaşandı ve insanlar yere düşmeye başladılar. Aralarında Nijeryalılar, Çadlılar ve Senegalliler vardı. İnsanlar birbirlerinin üzerine basarak güvenli yerlere geçmeye çalışıyordu. O sırada bazıları öldü. Kalabalıkta çocuklar ve gençler de vardı. İnsanlar yardım isterken yere düşüyordu. Ama orada el uzatacak kimse yoktu.”
Kral'dan talimat
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz, facianın ardından, hacıların sevk ve idare planlarının yeniden gözden geçirilmesini istedi.
Anadolu Ajansı'nın haberine göre, Kral Selman, Suudi Arabistan devlet televizyonundan canlı olarak yayınlanan konuşmasında, "Mina'da yaşanan izdihamın ardından, ilgili makamlara, sevk ve idare planlarının yeniden gözden geçirilerek, hacıların ibadetlerini en rahat ve güvenli şekilde eda edebilmeleri için gereken tüm çabanın gösterilmesi talimatı verdiğini" söyledi.
Mina'da bugün meydana gelen üzücü olay nedeniyle tüm İslam dünyasına başsağlığı dileklerini ileten Kral Selman, "Bu elim hadiseyle ilgili olarak yetkili mercilere olayı soruşturmaları ve neticelerini mümkün olan en kısa sürede bize ulaştırmaları talimatı verdik" dedi.
Kral Selman, hacıların rahat ve güvenliği adına tüm zorluk ve engelleri yok etmek için çalışacaklarını vurguladı.
Elim facia büyük üzüntüye yol açtı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın taziye mesajı özetle şöyle: “Kâbe’deki kazanın ardından Kurban Bayramı’nın ilk gününde yaşanan bu elim facia, İslam dünyasında büyük bir üzüntüye yol açmıştır. Hac vazifelerini ifa ettikleri sırada meydana gelen izdihamda hayatlarını kaybeden merhumlara Allah’tan rahmet, acılı ailelerine ve yakınlarına sabır, yaralı kardeşlerimize de acil şifalar diliyorum.”
Ümit ederim yeterli tecrübe çıkarılır
Başbakan Ahmet Davutoğlu şunları söyledi: “Eminim bu konular daha soğukkanlı ele alınmak durumundadır. Çünkü bu kazalar tekrar tekrar tekerrür ediyor. Ümit ediyorum ki Suudi Arabistan da bütün bunlardan yeterli tecrübeleri çıkarıp, gerekli adımları atacaktır.”
Suudi yönetimi sert bir dille uyarılmalı
HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş şu ifadeleri kullandı: “Mina’da yaşanan facia değil katliamdır. Türkiye’yi yönetenler Suudi yönetimini sert bir dille uyarmalıdır. Hac organizasyonuna halen turizm geliri olarak yaklaşan bu zihniyettir katliamdan sorumlu olanlar. Bunların kralına ulusal yas ilan edenler utanır mı acaba?”
İran’dan Suudi Arabistan’a suçlama
İran, 131 vatandaşının yaşamını yitirdiği izdiham faciasından ötürü Suudi Arabistan’ı suçladı.
Son 15 yılın bu en büyük felaketiyle Suudi Arabistan’ın hac ibadeti döneminde gerekli güvenlik önlemlerini yerine getirmediği suçlamaları arttı. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Suudi yetkilileri yaşanan facianın sorumluluğunu üstlenmeye çağırdı. Hamaney mesajında “Suudi Arabistan, bu acı verici olaydaki sorumluluğunu kabul etmeli ve gereğini hak ve insaf doğrultusunda yerine getirmelidir. Bu facianın meydana gelmesine neden olan yanlış yönetim ve uygulamalar da gözden uzak tutulmamalıdır” diye konuştu.
İran’ın hac organizasyonunun başındaki Said Ohadi de yaptığı açıklamada, Suudi yetkililerin, kazanın gerçekleştiği bölgeye yakın iki yolu kapadıklarını söyleyerek “Bu durum trajik kazanın yaşanmasına neden oldu. Olay, yönetim zafiyeti olduğunu, hacıların güvenliğinin sağlanması için gerekli önemin verilmediğini gösteriyor. Başka açıklaması olamaz. Suudi yetkiler bu olaydan sorumlu tutulmalı” dedi.
"Gençken hacı olun"
Dİyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, faciayla ilgili dün basın toplantısı düzenledi. Görmez şu bilgileri verdi: “İslam toplumlarının başı sağolsun. Tekerlekli sandalyeyle gelenlerle yürüyenlerin karşılaşması sonucunda önce düşmeler, sonra çok büyük bir izdiham olunca maalesef altta kalan hacılar olmuş. O insanların sevki iradesinden sorumlu olan yöneticilerin görevlilerin, sevki idarede ciddi ihmalleri olduğu anlaşılıyor. İki seyahat acentamızın hacıları aynı saatte bu hadise içinde olmuş.”
Görmez ayrıca, “Bu hac ibadeti gençken yapılacak bir ibadettir. 60-70 yaşlarından sonra, tekerlekli sandalyelerle, koltuk değnekleriyle yapılabilecek bir ibadet değildir” dedi.
‘Kurallara uymadılar’
El Arabiya kanalının haberine göre Mekke Emiri ve Suudi Arabistan Merkezi Hac Komitesi Başkanı Prens Halid El Faysal, izdihamdan Afrika kökenli hacı adaylarını sorumlu tuttu. Sağlık Bakanı Halid El Falih de “Birçok hacı, belirlenen programa uymadan hareket etti. Bu kazanın ana nedeni bu” dedi. İzdihamı soruşturmak için komite oluşturulacak. Hürriyet
